Three Examples of Traditional Housing Architecture in Tokat: Mustafa Vasfi Süsoy Residence, Gazi Osman Paşa Residence, Cevdet Erek Residence
Öz
The city of Tokat, which has an introverted city structure that preserves its cultural and social life at the traditional level with its own internal dynamics until the declaration of the Republic, became a town in1863, the Mutasarrıf in 1878, and Liva in 1920. After the proclamation of the Republic, the development and change in the architectural area started in the city of Tokat. In these years of importance of the development of the city, in line with the needs of the newly established Republic, the development plan of the city was prepared in parallel with the development plans of the period, and other architectural structures, especially dwellings, were included in the city. Tokat reflects the status of being an open city in all aspects of development and development during the Republic Period. Although the effects of the Westernization effect and the movements of innovation throughout the country have been reflected in the façade and plan typology, houses that retain traditional residential architectural characteristics throughout Tokat continued to be built. In this study, three examples of traditional Tokat dwellings, which have survived to the present day, have been discussed. All of these samples are registered as cultural assets that need to be protected. In this study, it is aimed to describe these houses, which were built in Tokat at the end of the 19th century and at the beginning of the 20th century, with their architectural features and to explain the traditional residential architectural features of Tokat from these three houses. In this context, in the article, the architectural plan, facade and structural features as well as furniture and interior organization will be discussed in order to understand the architecture of the period.
Anahtar Kelimeler
Traditional Tokat Houses Tokat Konak Traditional Housing Architecture Re-use
Kaynakça
- Akçay, D., G.,”Tokat Kenti Geleneksel Konut Dokusunun Koruma Bağlamında İrdelenmesi”, (Restorasyon-Tarihi Çevre Değerlendirilmesi, danışmanı: Prof.Dr. Demet Binan, MSGSÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul, Aralık 2013.
- Akın, S., E., Ercan K., A., Mumcuoğlu, S.,S., Başaran, Y.E., (2018) “Yeniden İşlevlendirilen Bir Geleneksel Konut"; Tokat Vasfi Süsoy Evi”, DOI Number: 10.22520/tubaked.2018.17.007, Tüba-Ked 17/2018, s.1-5. 201.
- Akın, S., E. Özen, H., (2005), “Tokat Geleneksel Evlerinin Beyhamam ve Bey Sokak Örneğinde İncelenmesi”, The Black Sea Journal of Social Sciences, 2010, s.1-23. Aktan Mimarlık Arşivi, 2005.
- Aktüre, S., (1978) 19. Yüzyıl Sonunda Anadolu Kenti Mekânsal Yapı Çözümlemesi, ODTÜ Mimarlık Fakültesi Baskı Atölyesi, Ankara, 1978.
- AtölyeTeati Mim. Müh. Ve Dan. Tic. Ltd. Şti. Arşivi , 2015.
- Azezli, F.Gülçin B., (2009), 19.yy’da Osmanlı Konut Mimarisinde İç Mekan kurgusunun Safranbolu Evleri Örneğinde irdelenmesi, y.lisans tezi,İst.Kültür Üniversitesi.
- Ballice, G., “İzmir Kent Kimliği Oluşum Sürecinin Konut Yapıları Üzerinden İncelenmesi”, Ege Mimarlık, 2004/4, s. 4-52.
- Batur, Afife, (2007) , “Modern Olmak: Bir Cumhuriyet Mimarlığı Arayışı”, Ed.: R. Holod, A. Evin, S. Özkan, (editörler) Modern Türk Mimarlığı, Ankara, TMMOB Mimarlar Odası, s.69-96.
- Çal, H., (1988), Tokat Evleri, Kültür ve Turizm Bakanlığı:894, 1988, s.23-27
- Eldem, S.H., (1993), “Türk Evi”, Türk Evi ve Biz, İstanbul: Türkiye Tarihi Evleri Koruma Derneği Kültür Yayınları, 1993, s.17-22.
- Eravşar, O., (2004), Tokat Tarihi Su Yapıları (Hamamları), Arkeoloji ve Sanat Yayınları, Baskı Erman Ofset, Konya, 2004.
- GÜLEBENZER, S., (2016) yl.tezi, danışman: Yrd. Doç. Dr. Harun Diler, Akdeniz Üniversitesi / Güzel Sanatlar Enstitüsü / Sanat ve Tasarım Anasanat Dalı, 15.07.2019 tarihine kadar kullanımı yazar tarafından kısıtlanmıştır. İbaresi nedeniyle sf belirtilememiştir.
- Hasol, D., (2008), Ansiklopedik Mimarlık Sözlüğü, İstanbul: YEM Yayın-2, Baskı: 10, s. 19-511.
- Küçükerman, Ö., Güner, Ş. (1973), Anadolu’daki Geleneksel Türk Evinde Mekân Organizasyonu açısından Odalar, İstanbul: Apa Ofset Basım, s.14.
- KUDEB arşivi, Tokat Belediyesi.
- Özakbaş,D., (2015), “İstanbul Konut Mimarisinin 1923-1940 Yılları Arasındaki Gelişim Süreci”, The Journal of Academic Social Science Studies, 2015, s. 285-286.
- Sözen, M., (2001), Türklerde Ev Kültürü, İstanbul: Doğan Kitapçılık, 2001, s.82.
- Sözen, M., Eruzun, C., (1992), Anadolu’da Ev ve İnsan, İstanbul: Emlak Bankası Yayınları, s.85.
- Şimşek, G., (2015), “Aydın’da Mimarlık Mirası Olarak Cumhuriyet Dönemi Konutları”, MEGARON 2015;10(1):43-56 DOI: 10.5505/MEGARON.2015.88598, s.48.
- Talu, E. G. (2018), Esra Gözde Talu Kişisel Fotoğraf Arşivi, 2018.
- Texier, C. (2002), Küçük Asya, Üçüncü Cilt, Enformasyon ve Dökümantasyon Hizmetleri Vakfı, Ankara.
- Turan, O., (1996), Selçuklular Zamanında Türkiye, 4. Baskı, Boğaziçi Yayınları, İstanbul, 1996.
- Uzun, T. 2014, Türkân Uzun Kişisel Fotoğraf arşivi, 2014.
- Yavi, E., (1986.), Tokat, Baskı: Güzel Sanatlar Matbaası A.Ş., İstanbul,
- Yavuz, Ş., (2008), “Süsleme Sanatlarında Rumi Motifi Ve Tarihsel Gelişim”, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Geleneksel Türk El Sanatları Eğitimi Bilim Dalı, Ankara.
- https://www.tokat il kültür ve turizm müdürlüğü.com (20.10.2018)
- http://www.serki.com/index.php?bolumsec=terimler&id=trrtra (21.10.2018)
- https://www.google.com/search?q=mustafa+vasfi+süsoy
- https://erth.google.com/
- https://www.google.com.tr/tokat+atatürk+evi
- https://erth.google.com/
- https://tr.wikipedia.org/wiki/Gazi_Osman_Paşa
- https://erth.google.com/
- http://egemimarlik.org/17/06.pdf
- http://www.google.com/search?q=turk+evi+plan+tipolojisi
- http://www.tokatkulturturizm.gov.tr/TR-60574/genel-bilgiler.html
Tokat’ta Geleneksel Konut Mimarisine Üç Örnek: Mustafa Vasfi Süsoy Konağı, Gazi Osman Paşa Konağı, Cevdet Erek Konağ
Öz
Cumhuriyet'in ilanına kadar kendi iç dinamikleriyle kültürel ve sosyal yaşantısını geleneksel düzeyde koruyan içe dönük bir kent yapısına sahip Tokat kenti 1863'te nahiye, 1878'de Mutasarrıflık, 1920'de müstakil Liva olmuştur. Cumhuriyetin ilanından sonra Tokat kentinde her alanda olduğu gibi mimari alanda da gelişim ve değişim başlamıştır. Kentin kalkınmasına önem verilen bu yıllarda, yeni kurulan Cumhuriyetin ihtiyaçları doğrultusunda, dönemin kalkınma planlarına paralel olarak kentin imar planı hazırlanmış, başta konutlar olmak üzere diğer mimari yapıların kentte yer almasına da önem verilmiştir. Tokat, Cumhuriyet Dönemi yıllarında gelişmeye ve kalkınmaya her yönüyle açık bir kent olma özelliğini yansıtmıştır. Her ne kadar ülke genelinde batılılaşma etkisi ve yenilik hareketlerinin etkileri cephe ve plan tipolojisine yansımış olsa da Tokat genelinde geleneksel konut mimari özelliklerini koruyan evler inşa edilmeye devam edilmiştir. Bu çalışmada günümüze ulaşan üç geleneksel Tokat konut örneği ele alınmıştır. Bu örneklerin tümü korunması gereken kültür varlığı olarak tescil edilmiştir. Çalışmada 19.yy sonları – 20.yy başlarında Tokat’ta inşa edilen ve günümüze ulaşan bu konakların mimari özellikleri ile tanımlamayı ve Tokat geleneksel konut mimarisinin bu üç konut özelinden anlatılması amaçlanmıştır. Bu bağlamda makalede, seçilen üç konutun, dönem mimarisini anlamak amacıyla mimari plan, cephe ve yapısal özelliklerinin yanı sıra mobilya ve iç mekân organizasyonu da ele alınacaktır.
Anahtar Kelimeler
Geleneksel Tokat Evleri Tokat Konak Geleneksel Konut Mimarisi Yeniden İşlevlendirme
Kaynakça
- Akçay, D., G.,”Tokat Kenti Geleneksel Konut Dokusunun Koruma Bağlamında İrdelenmesi”, (Restorasyon-Tarihi Çevre Değerlendirilmesi, danışmanı: Prof.Dr. Demet Binan, MSGSÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul, Aralık 2013.
- Akın, S., E., Ercan K., A., Mumcuoğlu, S.,S., Başaran, Y.E., (2018) “Yeniden İşlevlendirilen Bir Geleneksel Konut"; Tokat Vasfi Süsoy Evi”, DOI Number: 10.22520/tubaked.2018.17.007, Tüba-Ked 17/2018, s.1-5. 201.
- Akın, S., E. Özen, H., (2005), “Tokat Geleneksel Evlerinin Beyhamam ve Bey Sokak Örneğinde İncelenmesi”, The Black Sea Journal of Social Sciences, 2010, s.1-23. Aktan Mimarlık Arşivi, 2005.
- Aktüre, S., (1978) 19. Yüzyıl Sonunda Anadolu Kenti Mekânsal Yapı Çözümlemesi, ODTÜ Mimarlık Fakültesi Baskı Atölyesi, Ankara, 1978.
- AtölyeTeati Mim. Müh. Ve Dan. Tic. Ltd. Şti. Arşivi , 2015.
- Azezli, F.Gülçin B., (2009), 19.yy’da Osmanlı Konut Mimarisinde İç Mekan kurgusunun Safranbolu Evleri Örneğinde irdelenmesi, y.lisans tezi,İst.Kültür Üniversitesi.
- Ballice, G., “İzmir Kent Kimliği Oluşum Sürecinin Konut Yapıları Üzerinden İncelenmesi”, Ege Mimarlık, 2004/4, s. 4-52.
- Batur, Afife, (2007) , “Modern Olmak: Bir Cumhuriyet Mimarlığı Arayışı”, Ed.: R. Holod, A. Evin, S. Özkan, (editörler) Modern Türk Mimarlığı, Ankara, TMMOB Mimarlar Odası, s.69-96.
- Çal, H., (1988), Tokat Evleri, Kültür ve Turizm Bakanlığı:894, 1988, s.23-27
- Eldem, S.H., (1993), “Türk Evi”, Türk Evi ve Biz, İstanbul: Türkiye Tarihi Evleri Koruma Derneği Kültür Yayınları, 1993, s.17-22.
- Eravşar, O., (2004), Tokat Tarihi Su Yapıları (Hamamları), Arkeoloji ve Sanat Yayınları, Baskı Erman Ofset, Konya, 2004.
- GÜLEBENZER, S., (2016) yl.tezi, danışman: Yrd. Doç. Dr. Harun Diler, Akdeniz Üniversitesi / Güzel Sanatlar Enstitüsü / Sanat ve Tasarım Anasanat Dalı, 15.07.2019 tarihine kadar kullanımı yazar tarafından kısıtlanmıştır. İbaresi nedeniyle sf belirtilememiştir.
- Hasol, D., (2008), Ansiklopedik Mimarlık Sözlüğü, İstanbul: YEM Yayın-2, Baskı: 10, s. 19-511.
- Küçükerman, Ö., Güner, Ş. (1973), Anadolu’daki Geleneksel Türk Evinde Mekân Organizasyonu açısından Odalar, İstanbul: Apa Ofset Basım, s.14.
- KUDEB arşivi, Tokat Belediyesi.
- Özakbaş,D., (2015), “İstanbul Konut Mimarisinin 1923-1940 Yılları Arasındaki Gelişim Süreci”, The Journal of Academic Social Science Studies, 2015, s. 285-286.
- Sözen, M., (2001), Türklerde Ev Kültürü, İstanbul: Doğan Kitapçılık, 2001, s.82.
- Sözen, M., Eruzun, C., (1992), Anadolu’da Ev ve İnsan, İstanbul: Emlak Bankası Yayınları, s.85.
- Şimşek, G., (2015), “Aydın’da Mimarlık Mirası Olarak Cumhuriyet Dönemi Konutları”, MEGARON 2015;10(1):43-56 DOI: 10.5505/MEGARON.2015.88598, s.48.
- Talu, E. G. (2018), Esra Gözde Talu Kişisel Fotoğraf Arşivi, 2018.
- Texier, C. (2002), Küçük Asya, Üçüncü Cilt, Enformasyon ve Dökümantasyon Hizmetleri Vakfı, Ankara.
- Turan, O., (1996), Selçuklular Zamanında Türkiye, 4. Baskı, Boğaziçi Yayınları, İstanbul, 1996.
- Uzun, T. 2014, Türkân Uzun Kişisel Fotoğraf arşivi, 2014.
- Yavi, E., (1986.), Tokat, Baskı: Güzel Sanatlar Matbaası A.Ş., İstanbul,
- Yavuz, Ş., (2008), “Süsleme Sanatlarında Rumi Motifi Ve Tarihsel Gelişim”, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Geleneksel Türk El Sanatları Eğitimi Bilim Dalı, Ankara.
- https://www.tokat il kültür ve turizm müdürlüğü.com (20.10.2018)
- http://www.serki.com/index.php?bolumsec=terimler&id=trrtra (21.10.2018)
- https://www.google.com/search?q=mustafa+vasfi+süsoy
- https://erth.google.com/
- https://www.google.com.tr/tokat+atatürk+evi
- https://erth.google.com/
- https://tr.wikipedia.org/wiki/Gazi_Osman_Paşa
- https://erth.google.com/
- http://egemimarlik.org/17/06.pdf
- http://www.google.com/search?q=turk+evi+plan+tipolojisi
- http://www.tokatkulturturizm.gov.tr/TR-60574/genel-bilgiler.html
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Mimarlık |
| Bölüm | Araştırma Makalesi |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 30 Haziran 2019 |
| Gönderilme Tarihi | 2 Mayıs 2019 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2019Cilt: 2 Sayı: 1 |
