Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

History of The Formation of an Urban Street Under the Effect of Social-Political Events: Voyvoda and Okcu Musa Streets

Yıl 2025, Cilt: 8 Sayı: 1, 278 - 298, 25.06.2025

Defne Gül Kayaoğlu Yaman , Azadeh Rezafar

https://doi.org/10.59389/modular.1584174

Öz

This research seeks to reveal the effects of social, political, and even legal sources on the formation of urban streets. For this purpose, the impact on the historical Voyvoda and Okçu Musa Streets in Istanbul is examined. Although the original character of these streets has been preserved to some extent, their texture, functions, and architectural façades have undergone changes. The research aims to analyze how socio-political transformations and regulatory frameworks have influenced the evolution of the physical and functional features of these historical streets over time. The scope encompasses the period from the 19th century to the present, examining the interplay between urban development, architectural identity, and broader societal shifts. A comprehensive literature review, analysis of historical maps, and on-site observations were used as research methods. The findings reveal that the legal and social transformations from the 19th century to the present have affected the architectural texture of these streets. The study concludes that understanding the historical layering of urban spaces through socio-political and legal lenses is essential for developing preservation strategies that honor Istanbul's rich cultural heritage while accommodating contemporary urban needs.

Anahtar Kelimeler

History of the Street Socio-Political Effect Voyvoda Street Okçu Musa Street Istanbul

Kaynakça

  • Akın, N. (2002). 19. Yüzyılın İkinci Yarısında Galata ve Pera. Literatür Yayınları.
  • Akpınar, I. (2003). The rebuilding of Istanbul after the plan of Henri Prost, 1937-1960, from Secularisation to Turkish Modernisation, Bartlett School of Graduate Studies, Department of Architecture, Theses of Doctor of Philosophy.
  • Ayataç, H. (2010). Influence of international planning ideas on Istanbul’s urban fabric. 14th IPHS Conference, 1–13. Retrieved May 28, 2016, from http://www.iphs2010.com/fullpaper.html
  • Ayataç, H. (2007). ‘The International Diffusion of Planning Ideas: The Case of Istanbul’, Turkey’, Journal Of Planning History, Vol. 6, 114–136.
  • Bilsel, C., & Zelef, H. (2011). Mega events in Istanbul from Henri Prost’s master plan of 1937 to the twenty-first-century Olympic bids. Planning Perspectives, 26(4), 621–634.
  • Boratav, K., Yeldan, A. E., & Köse, A. H. (2000). Globalization, distribution, and social policy: Turkey, 1980-1998. Center of Economy Analysis, 3.
  • Demiröz, M., & Şahin Güçhan, N. (2021). Urban conservation legacy of the Turkish planning system: Tracing spatial change in the Ankara Acropolis, from 1923 onwards. Planning Perspectives, 36(2), 337–362.
  • Duyguluer, F. (1989). Imar ve şehir planlama mevzuatının Cumhuriyet dönemi Türk mimarlığına etkileri [Effects of reconstruction and urban planning legislation on Turkish architecture in the Republican period]. T.B.M.M. Kültür Sanat ve Yayın Kurulu Yayınları.
  • Durhan, S. (2009). Erken Cumhuriyet Istanbul’unda kentsel değişim (1928-1950) [Urban change in the early Republic of Istanbul (1928-1950)] [Unpublished doctoral thesis, Yildiz Teknik Üniversitesi].
  • Duranay, N., Gürsel, E., & Oral, S. (1972). Cumhuriyetten bu yana İstanbul’un planlaması. Mimarlık, 7, 65–118.
  • Ertuğrul, A. (2009). XIX. Yüzyılda Osmanlı’da ortaya çıkan farklı yapı tipleri. Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, 7(13), 293–312.
  • Eldem, E. (2000). Banks Street/Voyvoda Street from Ottoman Times to Today (1st ed.). Ottoman Bank Banking and Financial History Research and Documentation Centre.
  • Esmer, M. (2013). 1956-1960 imarı: Karaköy-Beşiktaş sahil aksında kaybolan/yıkılan/taşınan yapılar. Mimarlık, 374, 54-59.
  • Çelik, Z. (1993). The Remaking of Istanbul: Portrait of an Ottoman City in the Nineteenth Century. University of California Press.
  • Gül, M. M., & Lamb, R. (2004). Urban planning in Istanbul in the early republican period. Architectural Theory Review, 9(1), 59–81.
  • Harvey, D. (2008). The right to the city. New Left Review, 53, 23–40.
  • İstanbul Şehir Haritası. (2020). [Image]. Retrieved from https://sehirharitasi.ibb.gov.tr/
  • İnalcık, H. (1996). Fatih, fetih ve İstanbul’un yeniden inşası. In A. Batur (Ed.), Dünya Kenti İstanbul (p. 34). Tarih Vakfı Yayınları.
  • Karaman, A. (1987). Antik mimari ögelerinin geç devirdeki kullanım biçimleri ve Beyoğlu-İstiklal Caddesi 19. yüzyıl apartman cephelerinin incelenmesi (Master’s thesis). İTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü.
  • Kafesçioğlu, O. F. (2016). 19. yüzyılın ikinci yarısından günümüze Galata/Karaköy’de kent morfolojisi ve yapı türlerinin incelenmesi. Idealkent, 7(18), 174–203.
  • Karaman, O. (2013). Urban renewal in Istanbul: Reconfigured spaces, robotic lives. International Journal of Urban and Regional Research, 37(2), 715–733.
  • Kaymak Heinz, G., & Yaşar, D. (2018). Değerlerin değişiminin Bankalar Caddesi’ndeki binalara yapısal, işlevsel ve üslupsal yansıması. Journal of Near Architecture, 1(2), 34–50.
  • Lefebvre, H. (1991). The production of space (Tran. D. Nicholson-Smith). Blackwell.
  • Ozkan, H. A., & Turk, S. S. (2016). Emergence, formation, and outcomes of flexibility in Turkish planning practice. International Development Planning Review, 38(1), 25–53.
  • Özer, B. (1964). Rejyonalizm, üniversalizm ve çağdaş mimarimiz üzerine bir deneme (PhD thesis). İstanbul Teknik Üniversitesi.
  • Öncel, A. (2010). Apartman Galata'da yeni bir konut tipi. Kitap Yayınevi.
  • Özbek, N. (2004). Osmanlı İmparatorluğu'nda sosyal devlet. İletişim Yayınları.
  • Özbay Kınacı, M., & Zeren Gulersoy, N. (2021). Evaluating nineteenth-century urbanization in the Galata neighborhood of İstanbul using the maps by Huber, d’Ostoya, and Goad. Planning Perspectives, 36(2), 393–409.
  • Özyurt, E. (2007). The changes of the urban texture in Galata after historical fires between the second half of the 19th century and the beginning of the 20th century, and examination of the situation of conservation (Master’s thesis). Istanbul Technical University.
  • Öztürk, F. P., & Çıracı, H. (2010). The planning history of Turkey: Policies, practices, breakdowns. 14th IPHS Conference, 12-15 July, Istanbul.
  • Pinon, P. (2010). Henri Prost’un şehirçiliği ve İstanbul’un dönüşümleri. In F. C. Bilsel & P. Pinon (Eds.), İmparatorluk Başkentinden Cumhuriyet’in Modern Kentine. İstanbul Araştırmaları Enstitüsü.
  • Rapoport, A. (1987). Pedestrian street use: Culture and perception. In A. V. Moudon (Ed.), Public Streets for Public Uses. VNR.
  • Rezafar, A. (2019). Aesthetic control management: The case of Istanbul (PhD thesis). İstanbul Technical University.
  • Seçmen, S., & Süyük Makaklı, E. (2021). The urban and architectural characteristics of Voyvoda Street from the past to the present. International Journal of Architecture and Planning, 1–24.
  • Sınacı, F. (2009). Stratejik mekansal planlamanın yasal boyut açısından değerlendirilmesi, Türkiye-AB karşılaştırılması [Legal aspects of evaluation of strategic spatial planning, the EU-Turkey comparison] (Unpublished master’s thesis). Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü.
  • Sözen, M., & Tapan, M. (1973). 50 yılın Türk mimarisi (1st ed., pp. 53-89). Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
  • Şahin, S. Z. (2007). The politics of urban planning in Ankara between 1985 and 2005 [Unpublished doctoral thesis, METU].
  • Salt Research. (n.d.). Voyvoda Street from Ottoman times to today. https://archives.saltresearch.org/handle/123456789/181895
  • Salt Galata Archives. (n.d.). [Image]. Retrieved from https://archives.saltresearch.org/handle/123456789/1819
  • Tekeli, İ. (2010). Türkiye’nin kent planlama ve kent araştırmaları tarihi yazıları [Turkey's urban planning and urban research historical writings]. Tarih Vakıf Yurt Yayınları.
  • Tekeli, İ. (2006). Türkiye’de kent planlaması düşüncesinin gelişimi [Development of urban planning opinion in Turkey]. Yapı Dergisi, 291, 37–40.
  • Turk, S. S. (2003). Türkiye’de imar planı uygulamalarında yeni bir sistem yaklaşımı [A new approach in plan implementation system in Turkey] (Unpublished doctoral thesis). Istanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü.
  • Turk, S. S. (2005). Land readjustment: An examination of its application in Turkey. Cities, 22(1), 29–42.
  • Voyvoda Street from Ottoman times to today. (n.d.). https://archives.saltresearch.org/handle/123456789/153537
  • Yeğenağa, O., & Say Özer, Y. (2020). The impact of urban policies on the transformation of urban identity: Şişhane district, Istanbul. İdeal Kent, 8(22), 26-56.
  • Yenice, M. S. (2014). Türkiye’nin kentsel dönüşüm deneyiminin tarihsel analizi [Historical analysis of urban transformation experience in Turkey]. BAÜ Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 16(1), 76–88.

Toplumsal ve Siyasal Olayların Etkisinde Bir Kentsel Sokağın Oluşum Tarihi: Voyvoda ve Okçu Musa Caddeleri

Yıl 2025, Cilt: 8 Sayı: 1, 278 - 298, 25.06.2025

Defne Gül Kayaoğlu Yaman , Azadeh Rezafar

https://doi.org/10.59389/modular.1584174

Öz

Bu araştırma; sosyal, politik ve hatta yasal kaynakların, kentsel sokakların oluşumu üzerindeki etkilerini ortaya koymaya çalışmaktadır. Bu amaçla, İstanbul'da bulunan tarihi Voyvoda ve Okçu Musa sokakları üzerindeki etkileri incelenmektedir. Voyvoda ve Okçu Musa sokaklarının özgün karakterleri korunmuş olsa da doku, işlev ve mimari cepheleri dönemler içinde değişime uğramıştır. Araştırma, sosyo-politik dönüşümlerin ve düzenleyici çerçevelerin bu tarihi sokakların fiziksel ve işlevsel özelliklerinin zaman içinde evrimini nasıl etkilediğini analiz etmeyi amaçlamaktadır. Kapsamı 19. yüzyıldan günümüze kadar olan dönemi içererek, bu dönemdeki kentsel gelişim, mimari kimlik ve daha geniş toplumsal değişimler arasındaki etkileşimi incelemektedir. Yöntem olarak; kapsamlı bir literatür taraması, tarihî haritaların incelenmesi ve saha gözlemleri kullanılmaktadır. Bulgular, 19. yüzyıldan günümüze kadar olan yasal ve toplumsal dönüşümlerin bu sokakların mimari dokusunu etkilediğini göstermektedir. Kentsel mekânların tarihsel katmanlarının sosyo-politik ve yasal perspektiflerden anlaşılmasının, İstanbul'un zengin kültürel mirasına saygı gösterirken; çağdaş kentsel ihtiyaçları da karşılayan koruma stratejilerinin geliştirilmesi açısından önemli olduğu sonucuna varılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Sokağın Tarihi Sosyo-Politik Etki Voyvoda Caddesi Okçu Musa Caddesi İstanbul

Kaynakça

  • Akın, N. (2002). 19. Yüzyılın İkinci Yarısında Galata ve Pera. Literatür Yayınları.
  • Akpınar, I. (2003). The rebuilding of Istanbul after the plan of Henri Prost, 1937-1960, from Secularisation to Turkish Modernisation, Bartlett School of Graduate Studies, Department of Architecture, Theses of Doctor of Philosophy.
  • Ayataç, H. (2010). Influence of international planning ideas on Istanbul’s urban fabric. 14th IPHS Conference, 1–13. Retrieved May 28, 2016, from http://www.iphs2010.com/fullpaper.html
  • Ayataç, H. (2007). ‘The International Diffusion of Planning Ideas: The Case of Istanbul’, Turkey’, Journal Of Planning History, Vol. 6, 114–136.
  • Bilsel, C., & Zelef, H. (2011). Mega events in Istanbul from Henri Prost’s master plan of 1937 to the twenty-first-century Olympic bids. Planning Perspectives, 26(4), 621–634.
  • Boratav, K., Yeldan, A. E., & Köse, A. H. (2000). Globalization, distribution, and social policy: Turkey, 1980-1998. Center of Economy Analysis, 3.
  • Demiröz, M., & Şahin Güçhan, N. (2021). Urban conservation legacy of the Turkish planning system: Tracing spatial change in the Ankara Acropolis, from 1923 onwards. Planning Perspectives, 36(2), 337–362.
  • Duyguluer, F. (1989). Imar ve şehir planlama mevzuatının Cumhuriyet dönemi Türk mimarlığına etkileri [Effects of reconstruction and urban planning legislation on Turkish architecture in the Republican period]. T.B.M.M. Kültür Sanat ve Yayın Kurulu Yayınları.
  • Durhan, S. (2009). Erken Cumhuriyet Istanbul’unda kentsel değişim (1928-1950) [Urban change in the early Republic of Istanbul (1928-1950)] [Unpublished doctoral thesis, Yildiz Teknik Üniversitesi].
  • Duranay, N., Gürsel, E., & Oral, S. (1972). Cumhuriyetten bu yana İstanbul’un planlaması. Mimarlık, 7, 65–118.
  • Ertuğrul, A. (2009). XIX. Yüzyılda Osmanlı’da ortaya çıkan farklı yapı tipleri. Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, 7(13), 293–312.
  • Eldem, E. (2000). Banks Street/Voyvoda Street from Ottoman Times to Today (1st ed.). Ottoman Bank Banking and Financial History Research and Documentation Centre.
  • Esmer, M. (2013). 1956-1960 imarı: Karaköy-Beşiktaş sahil aksında kaybolan/yıkılan/taşınan yapılar. Mimarlık, 374, 54-59.
  • Çelik, Z. (1993). The Remaking of Istanbul: Portrait of an Ottoman City in the Nineteenth Century. University of California Press.
  • Gül, M. M., & Lamb, R. (2004). Urban planning in Istanbul in the early republican period. Architectural Theory Review, 9(1), 59–81.
  • Harvey, D. (2008). The right to the city. New Left Review, 53, 23–40.
  • İstanbul Şehir Haritası. (2020). [Image]. Retrieved from https://sehirharitasi.ibb.gov.tr/
  • İnalcık, H. (1996). Fatih, fetih ve İstanbul’un yeniden inşası. In A. Batur (Ed.), Dünya Kenti İstanbul (p. 34). Tarih Vakfı Yayınları.
  • Karaman, A. (1987). Antik mimari ögelerinin geç devirdeki kullanım biçimleri ve Beyoğlu-İstiklal Caddesi 19. yüzyıl apartman cephelerinin incelenmesi (Master’s thesis). İTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü.
  • Kafesçioğlu, O. F. (2016). 19. yüzyılın ikinci yarısından günümüze Galata/Karaköy’de kent morfolojisi ve yapı türlerinin incelenmesi. Idealkent, 7(18), 174–203.
  • Karaman, O. (2013). Urban renewal in Istanbul: Reconfigured spaces, robotic lives. International Journal of Urban and Regional Research, 37(2), 715–733.
  • Kaymak Heinz, G., & Yaşar, D. (2018). Değerlerin değişiminin Bankalar Caddesi’ndeki binalara yapısal, işlevsel ve üslupsal yansıması. Journal of Near Architecture, 1(2), 34–50.
  • Lefebvre, H. (1991). The production of space (Tran. D. Nicholson-Smith). Blackwell.
  • Ozkan, H. A., & Turk, S. S. (2016). Emergence, formation, and outcomes of flexibility in Turkish planning practice. International Development Planning Review, 38(1), 25–53.
  • Özer, B. (1964). Rejyonalizm, üniversalizm ve çağdaş mimarimiz üzerine bir deneme (PhD thesis). İstanbul Teknik Üniversitesi.
  • Öncel, A. (2010). Apartman Galata'da yeni bir konut tipi. Kitap Yayınevi.
  • Özbek, N. (2004). Osmanlı İmparatorluğu'nda sosyal devlet. İletişim Yayınları.
  • Özbay Kınacı, M., & Zeren Gulersoy, N. (2021). Evaluating nineteenth-century urbanization in the Galata neighborhood of İstanbul using the maps by Huber, d’Ostoya, and Goad. Planning Perspectives, 36(2), 393–409.
  • Özyurt, E. (2007). The changes of the urban texture in Galata after historical fires between the second half of the 19th century and the beginning of the 20th century, and examination of the situation of conservation (Master’s thesis). Istanbul Technical University.
  • Öztürk, F. P., & Çıracı, H. (2010). The planning history of Turkey: Policies, practices, breakdowns. 14th IPHS Conference, 12-15 July, Istanbul.
  • Pinon, P. (2010). Henri Prost’un şehirçiliği ve İstanbul’un dönüşümleri. In F. C. Bilsel & P. Pinon (Eds.), İmparatorluk Başkentinden Cumhuriyet’in Modern Kentine. İstanbul Araştırmaları Enstitüsü.
  • Rapoport, A. (1987). Pedestrian street use: Culture and perception. In A. V. Moudon (Ed.), Public Streets for Public Uses. VNR.
  • Rezafar, A. (2019). Aesthetic control management: The case of Istanbul (PhD thesis). İstanbul Technical University.
  • Seçmen, S., & Süyük Makaklı, E. (2021). The urban and architectural characteristics of Voyvoda Street from the past to the present. International Journal of Architecture and Planning, 1–24.
  • Sınacı, F. (2009). Stratejik mekansal planlamanın yasal boyut açısından değerlendirilmesi, Türkiye-AB karşılaştırılması [Legal aspects of evaluation of strategic spatial planning, the EU-Turkey comparison] (Unpublished master’s thesis). Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü.
  • Sözen, M., & Tapan, M. (1973). 50 yılın Türk mimarisi (1st ed., pp. 53-89). Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
  • Şahin, S. Z. (2007). The politics of urban planning in Ankara between 1985 and 2005 [Unpublished doctoral thesis, METU].
  • Salt Research. (n.d.). Voyvoda Street from Ottoman times to today. https://archives.saltresearch.org/handle/123456789/181895
  • Salt Galata Archives. (n.d.). [Image]. Retrieved from https://archives.saltresearch.org/handle/123456789/1819
  • Tekeli, İ. (2010). Türkiye’nin kent planlama ve kent araştırmaları tarihi yazıları [Turkey's urban planning and urban research historical writings]. Tarih Vakıf Yurt Yayınları.
  • Tekeli, İ. (2006). Türkiye’de kent planlaması düşüncesinin gelişimi [Development of urban planning opinion in Turkey]. Yapı Dergisi, 291, 37–40.
  • Turk, S. S. (2003). Türkiye’de imar planı uygulamalarında yeni bir sistem yaklaşımı [A new approach in plan implementation system in Turkey] (Unpublished doctoral thesis). Istanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü.
  • Turk, S. S. (2005). Land readjustment: An examination of its application in Turkey. Cities, 22(1), 29–42.
  • Voyvoda Street from Ottoman times to today. (n.d.). https://archives.saltresearch.org/handle/123456789/153537
  • Yeğenağa, O., & Say Özer, Y. (2020). The impact of urban policies on the transformation of urban identity: Şişhane district, Istanbul. İdeal Kent, 8(22), 26-56.
  • Yenice, M. S. (2014). Türkiye’nin kentsel dönüşüm deneyiminin tarihsel analizi [Historical analysis of urban transformation experience in Turkey]. BAÜ Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 16(1), 76–88.
Toplam 46 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil İngilizce
Konular Kent Tarihi, Kentsel Estetik, Kentsel Tasarım
Bölüm Araştırma Makalesi
Yazarlar

Defne Gül Kayaoğlu Yaman 0000-0001-8640-5399

Azadeh Rezafar 0000-0002-0266-4826

Yayımlanma Tarihi 25 Haziran 2025
Gönderilme Tarihi 13 Kasım 2024
Kabul Tarihi 7 Haziran 2025
Yayımlandığı Sayı Yıl 2025Cilt: 8 Sayı: 1

Kaynak Göster

APA Kayaoğlu Yaman, D. G., & Rezafar, A. (2025). History of The Formation of an Urban Street Under the Effect of Social-Political Events: Voyvoda and Okcu Musa Streets. Modular Journal, 8(1), 278-298. https://doi.org/10.59389/modular.1584174
 Kapak Resmi İndir