The Effect of Light on the Formation of the Space Atmosphere: An Evaluation Through the Museum of Troy
Öz
The process of perceiving a space begins with the sensation of it. Spatial data received through various senses combined with the information in the memory of the perceiver forms the perceptual product. Although the senses used for perception are diverse, the most used is the sense of sight. Light is one of the most essential elements for seeing to occur. Different atmospheres can be achieved in the same space depending on the other properties of light. In addition to performing the act of seeing, light affects or creates the atmosphere of the space. Within the scope of this study, which strives to concretize the relationship between discourse, space, and atmosphere, the physical properties of light, as well as its contribution to the atmosphere of the space, have been examined through the visuals of the Troy Museum, associating it with the discourses of the architect. Evaluating and correlating the data obtained as a result of the literature review through the visuals of the building constitutes the central axis of the study. Additionally, the study aims to contribute to the literature by examining the concept of space atmosphere through a local architectural product.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Akkavak, K. (2017). Mekân tasarımında fenomenolojik yaklaşımlar üzerine bir tartışma (Yayın no. 469225). [Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi], Ulusal Tez Merkezi Veri Tabanı.
- Altan, G. (1983). Mimaride ışık gölge ilişkilerinin psikolojik etkileri üzerine bir araştırma. [Doktora Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi], Ulusal Tez Merkezi Veri Tabanı.
- Arkiv. (2022, 25 Kasım). Troya Müzesi. https://arkiv.com.tr/proje/troya-muzesi3/10019
- Atabay, B. (2010). Doğal ve yapay ışığın mekânı anlamlandırma gücü ve bir arada bulunma dinamikleri (Yayın no. 292129). [Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi], Ulusal Tez Merkezi Veri Tabanı.
- Baz, Ö. S. (2019, 27 Mayıs). Selçuk Baz ile Troya, Kore Savaşı anma alanı, Kapadokya | MASADA #10. https://www.youtube.com/watch?v=bRW2h_WN3rE&ab_channel=RGB
- Baz, Ö. S. (2021, 15 Ocak). Troya Müzesi, Çanakkale, Türkiye - Ömer Selçuk Baz, Yalın Mimarlık | Troya'nın hikâyesi. https://www.youtube.com/watch?v=fF03cMMKR4Q&ab_channel=OndulineAvrasya
- Baz, Ö. S. (2023, 14 Ocak). Troya Müzesi: Yarışma, proje ve inşaat sürecine dair… https://www.arkitera.com/gorus/troya-muzesi-yarisma-proje-ve-insaat-surecine-dair/
- Bilgi, A. (2007). İnsan-mekân-ışık etkileşimi ve ışığın mekândaki psikolojik etkilerinin değerlendirilmesi (Yayın no. 201541). [Yüksek Lisans Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi], Ulusal Tez Merkezi Veri Tabanı.
- Böhme, G. (2014). “Light and space. On the phenomenology of light.” Dialogue and Universalism 4: 62-73.
- Böhme, G. (2016). The Aesthetics of atmospheres. Routledge.
- Böhme, G. (2017). Atmospheric architectures: the aesthetics of felt spaces. London, New York: Bloomsbury Academic.
- Corbusier, L. (2020). Bir Mimarlığa Doğru (11. Basım.). Yem Yayınları.
- Cordan, Ö. (2017). İç mekân atmosferi, Yapı Dergisi, Sayı 425, s. 88-92.
- Hasol, D. (2016). Mimarlık sözlüğü (14. Basım.). Yem Yayınları.
- Kahn, L. I. (1961). Form and sesign. Architectural design, 31, 145-154.
- Kahn, L. I. (2017). Sessizlik ve ışık. Müge Cengizkan (Ed.), Louis Kahn’a Yeni/den Bakış içinde (33-52). Pera Müzesi Yayınları.
- Kamiloğlu, A.K. (2020). Görsel mekân atmosferi oluşumunda ışık ve gölge değerlerinin B2 Evi örneği üzerinden incelenmesi. [Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi], Ulusal Tez Merkezi Veri Tabanı.
- Kumsar, B.G. (2020). Atmosferik ruh halleri üzerinden mimari atmosferi deşifre etmek: alternatif bir mekân okuması, (Yayın no. 637427). [Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi Veri Tabanı.
- Kuyrukçu Yıldız, E. (2021, Temmuz). Bir ‘’yapı’’ değil bir ‘’his’’ yaratmak: Troya Müzesi örneği. Online Journal of Art and Design 9 (3), 53-70.
- Merleau-Ponty, M. (2005). Phenomenology of perception. Routledge.
- Moles, A. (1968). Information theory and aesthetic perception, University of Illinois Press.
- Özkum, E. (2011). Doğal ve yapay aydınlatmanın insan psikolojisi üzerindeki etkileri. (Yayın no. 303107). [Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi Veri Tabanı.
- Özorhon, İ.F. (2002). Mimari mekân yönünü belirleyen yönüyle doğal ışık. [Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi Veri Tabanı.
- Pallasmaa, J. (2014). Space, Place and atmosphere. Emotion and peripheral perception in architectural experience, ss 230-241, Helsinki Üniversitesi.
- Pallasmaa, J. (2022). Tenin gözleri (A. U. Kılıç Çev.). YEM Yayınları.
- Scott, G. (1914). The architecture of humanism. Houghton Mıfflın Company.
- Slessor, C. (2000), Revealed in light, Architecturel Record, 36
- TDK Sözlük. (2022, 29 Ekim). Türk dil kurumu sözlükleri. https://sozluk.gov.tr/
- Uysal, M. (2017). Peter Zumthor’ un fenomenolojik yaklaşımına dayalı deneysel ve deneyimsel bir mekân tasarımı. [Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi Veri Tabanı.
- Watson, L. (1990), Lighting design handbook, Mc Graw Hill Book Company.
- Yalın Mimarlık. (2023, 5 Ocak). Troya Müzesi. https://yalin-mimarlik.com/projeler/troya-muzesi
- Zumthor, P. (2006). Atmospheres. Birkhauser Verlag.
Öz
Bir mekânın algılanma süreci mekânın duyumsanmasıyla birlikte başlar. Çeşitli duyularla alınan mekânsal veriler, algılayıcının belleğindeki bilgilerle birleşerek algısal ürünü oluşturur. Algılama için kullanılan duyular çeşitli olmakla birlikte en çok kullanılan duyu görme duyusudur. Işık ise görme eyleminin gerçekleşebilmesi için en önemli unsurlardan biridir. Işığın farklı özelliklerine bağlı olarak aynı mekânda farklı atmosferler elde edilebilir. Işık, görme eylemini gerçekleştirmenin yanında mekân atmosferini etkiler veya oluşturur. Söylem, mekân ve atmosfer arasındaki ilişkinin somutlaştırılması çabasında olan bu çalışma kapsamında Troya Müzesi’ne ait görseller üzerinden ışığın fiziksel özelliklerinin yanında mekân atmosferine olan katkısı, mimarın söylemleri ile ilişkilendirilerek irdelenmeye çalışılmıştır. Yapılan literatür taraması sonucunda elde edilen verilerin yapının görselleri üzerinden değerlendirilerek mekân atmosferinde ışığın rolü ile ilişkilendirilmesi çalışmanın ana eksenini oluşturmaktadır. Ayrıca çalışma, bir yerel mimarlık ürünü üzerinden mekân atmosferi kavramını irdeleyerek literatüre katkı sağlamayı hedeflemektedir.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Akkavak, K. (2017). Mekân tasarımında fenomenolojik yaklaşımlar üzerine bir tartışma (Yayın no. 469225). [Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi], Ulusal Tez Merkezi Veri Tabanı.
- Altan, G. (1983). Mimaride ışık gölge ilişkilerinin psikolojik etkileri üzerine bir araştırma. [Doktora Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi], Ulusal Tez Merkezi Veri Tabanı.
- Arkiv. (2022, 25 Kasım). Troya Müzesi. https://arkiv.com.tr/proje/troya-muzesi3/10019
- Atabay, B. (2010). Doğal ve yapay ışığın mekânı anlamlandırma gücü ve bir arada bulunma dinamikleri (Yayın no. 292129). [Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi], Ulusal Tez Merkezi Veri Tabanı.
- Baz, Ö. S. (2019, 27 Mayıs). Selçuk Baz ile Troya, Kore Savaşı anma alanı, Kapadokya | MASADA #10. https://www.youtube.com/watch?v=bRW2h_WN3rE&ab_channel=RGB
- Baz, Ö. S. (2021, 15 Ocak). Troya Müzesi, Çanakkale, Türkiye - Ömer Selçuk Baz, Yalın Mimarlık | Troya'nın hikâyesi. https://www.youtube.com/watch?v=fF03cMMKR4Q&ab_channel=OndulineAvrasya
- Baz, Ö. S. (2023, 14 Ocak). Troya Müzesi: Yarışma, proje ve inşaat sürecine dair… https://www.arkitera.com/gorus/troya-muzesi-yarisma-proje-ve-insaat-surecine-dair/
- Bilgi, A. (2007). İnsan-mekân-ışık etkileşimi ve ışığın mekândaki psikolojik etkilerinin değerlendirilmesi (Yayın no. 201541). [Yüksek Lisans Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi], Ulusal Tez Merkezi Veri Tabanı.
- Böhme, G. (2014). “Light and space. On the phenomenology of light.” Dialogue and Universalism 4: 62-73.
- Böhme, G. (2016). The Aesthetics of atmospheres. Routledge.
- Böhme, G. (2017). Atmospheric architectures: the aesthetics of felt spaces. London, New York: Bloomsbury Academic.
- Corbusier, L. (2020). Bir Mimarlığa Doğru (11. Basım.). Yem Yayınları.
- Cordan, Ö. (2017). İç mekân atmosferi, Yapı Dergisi, Sayı 425, s. 88-92.
- Hasol, D. (2016). Mimarlık sözlüğü (14. Basım.). Yem Yayınları.
- Kahn, L. I. (1961). Form and sesign. Architectural design, 31, 145-154.
- Kahn, L. I. (2017). Sessizlik ve ışık. Müge Cengizkan (Ed.), Louis Kahn’a Yeni/den Bakış içinde (33-52). Pera Müzesi Yayınları.
- Kamiloğlu, A.K. (2020). Görsel mekân atmosferi oluşumunda ışık ve gölge değerlerinin B2 Evi örneği üzerinden incelenmesi. [Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi], Ulusal Tez Merkezi Veri Tabanı.
- Kumsar, B.G. (2020). Atmosferik ruh halleri üzerinden mimari atmosferi deşifre etmek: alternatif bir mekân okuması, (Yayın no. 637427). [Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi Veri Tabanı.
- Kuyrukçu Yıldız, E. (2021, Temmuz). Bir ‘’yapı’’ değil bir ‘’his’’ yaratmak: Troya Müzesi örneği. Online Journal of Art and Design 9 (3), 53-70.
- Merleau-Ponty, M. (2005). Phenomenology of perception. Routledge.
- Moles, A. (1968). Information theory and aesthetic perception, University of Illinois Press.
- Özkum, E. (2011). Doğal ve yapay aydınlatmanın insan psikolojisi üzerindeki etkileri. (Yayın no. 303107). [Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi Veri Tabanı.
- Özorhon, İ.F. (2002). Mimari mekân yönünü belirleyen yönüyle doğal ışık. [Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi Veri Tabanı.
- Pallasmaa, J. (2014). Space, Place and atmosphere. Emotion and peripheral perception in architectural experience, ss 230-241, Helsinki Üniversitesi.
- Pallasmaa, J. (2022). Tenin gözleri (A. U. Kılıç Çev.). YEM Yayınları.
- Scott, G. (1914). The architecture of humanism. Houghton Mıfflın Company.
- Slessor, C. (2000), Revealed in light, Architecturel Record, 36
- TDK Sözlük. (2022, 29 Ekim). Türk dil kurumu sözlükleri. https://sozluk.gov.tr/
- Uysal, M. (2017). Peter Zumthor’ un fenomenolojik yaklaşımına dayalı deneysel ve deneyimsel bir mekân tasarımı. [Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi Veri Tabanı.
- Watson, L. (1990), Lighting design handbook, Mc Graw Hill Book Company.
- Yalın Mimarlık. (2023, 5 Ocak). Troya Müzesi. https://yalin-mimarlik.com/projeler/troya-muzesi
- Zumthor, P. (2006). Atmospheres. Birkhauser Verlag.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Mimari Tarih, Teori ve Eleştiri |
| Bölüm | Araştırma Makalesi |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 27 Aralık 2023 |
| Gönderilme Tarihi | 9 Temmuz 2023 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2023 |