Araştırma Makalesi
The Concept of Synesthesia (Multisensory Perception) in Spatial Experience and Investigation of its Change with Technology
Öz
The process of perception includes comprehending an object, situation or place by internalizing and interpreting it through our senses. Synesthesia refers to the phenomenon where stimulation of one sense mode causes a sensation in another sense mode. The subject has also been brought to the agenda with the work of theorists who produce ideas on perception, sensation, the concept of atmosphere and multi-sensory experiences. Along with the concepts of virtualization, smart systems and artificial intelligence, the way we perceive, experience and sense space is also changing and transforming. The aim of this study is to discuss the situation that multi-sensory experience spaces have emerged with technological developments. The method of the study was determined as an analysis on different multi-sensory space examples created with technological possibilities. Six studies were selected, in which the keywords "multi-sensory space experience", "synesthesia" and "synesthetic space" were repeated the most. When the contents of the samples were analyzed, it was seen that the use of digital technologies and the manipulation of perception were effective on the sense of time-space. In addition, it has been concluded that synesthetic approaches have the potential to reveal new forms of perception and experience.
Anahtar Kelimeler
Multi-sensory experience perception technology synesthesia new media surfaces
Teşekkür
‘The Concept of Synesthesia (Multi-Sensory Perception) in Spatial Experiences and Investigation of its Change with Technology’ başlıklı çalışma 27.10.2021 tarihinde 1st International Architectural Sciences and Applications Symposium'da özet bildiri olarak sunulmuştur. Makalede ulusal ve uluslararası araştırma ve yayın etiğine uyulmuştur. Çalışmada etik kurul izni gerekmemiştir
Kaynakça
- Anadol, R. (2020). Synaesthetic Architecture: A Building Dreams. Architectural Design, 90(3), 76-85.
- Anadol, R., (2020). Sonsuz Odası (Infinity Rooms), Erişim Tarihi: 14.09.2021 https://refikanadl.com/works/infinity-room/
- Anderton, F. (1991). Architecture for all senses. Architectural Review, 189(1136), 27.
- Arch2o. (2021). Synaesthetic Museum projesi, Erişim Tarihi: 24.09.2021, https://www.arch2o.com/synaesthetic-museum-francios-mangion-and-shuchi-agarwal/
- Arkitektuel. (2021). Therma Vals, Erişim Tarihi: 26.09.2021 https://www.arkitektuel.com/therme-vals-peter-zumthor/
- Aydınlı, S. (2008). Mekandan Mekansal’a: Mekanın Zamansallığı/Zamanın Mekansallığı. Editörler) Zaman-Mekân, Çev.: E. Orman, İstanbul, YEM Yayın, 150-161.
- Boynton. (2020) Synesthesia – Interactive Art Plaza Erişim Tarihi (20.02.2022) https://www.boynton-beach.org/art/interactive-art-plaza
- Baudelaire, C. (1889). Salon de 1846. In: Curiosite's Esthetiques, (Calmann LBvy, Paris).
- Beers, R. J., Wolpert, D. M., ve Haggard, P. (2002). When feeling is more important than seeing in sensorimotor adaptation. Current biology, 12(10), 834-837.
- Bilgin, İ. (2015). Mimarın Soluğu: Peter Zumthor Mimarlığı Üzerine Denemeler. İstanbul: Metis Yayınları.
- Bittermann, M. S. ve Ciftcioglu, O. (2008). Visual perception model for architectural design. Journal of Design Research, 7(1), 35-60.
- Blesser, B. ve Salter, L.-R. (2007). Spaces speak, are you listening? Cambridge: MIT Press.
- Campos-Uribe, A., Miguel-Pastor, M. D., Lacomba-Montes, P., ve Martínez-Ventura, J. (2020). Multiculturalism in Post-War architecture: Aldo van Eyck and the Otterlo Circles. ACE Arquitectura, ciudad y entorno. Architecture City and Environment, 14(42), 1-23.
- Cytowic, R. E. (1993). The Man Who Tasted Shapes: A Bizarre Medical Mystery Offers Revolutionary Insights into Emotions. Reasoning, and Consciousness, London: Abacus.
- Cüceloğlu, D. (1991). İnsan ve Davranışı Psikolojinin Temel Kavramlar. İstanbul: Remzi Kitapevi
- Erdem, S. (1968), Psikoloji. Ayyıldız Matbaası, Ankara
- Frackowiac, R. ve Frith, C. (1995). The physiology of coloured hearing. Brain, 118, 671-6.
- Frascari, M. (2010). Architectural Synaesthesia: a hypothesis on the makeup of Scarpa’s modernist architectural drawings. Unpublished Article.
- Future Architecture. (2021). Yeni medya yüzeyleri, Erişim Tarihi (19.09.2021) https://futurearchitectureplatform.org/projects/68ef93f6-314a-405e-880a-d86e6583774f/
- Gibson, J. J. (1950). The perception of the visual world. Cambridge, Massachusetts, USA: The Riverside Press.
- Hadjiphilippou, P. (2013). The contribution of the five human senses towards the perception of space. Department of Architecture, University of Nicosia.
- Haeusler, M. (2009). Media Facades-History, Technology, Content. Avedition.
- Harrison, J. ve Baron-Cohen, S. (1994). Synaesthesia: An account of coloured hearing. Leonardo, 27(4), 343-346.
- Haverkamp, M. (2012). Synesthetic Design: Handbook for a Multi-sensory Approach. Basel: Walter de Gruyter GmbH.
- Horwitz, J. ve Singley, P. (2004). Eating architecture. MIT Press.
- Islam, S. S. (2015). Humans: art in motion.
- Juuti, H. (2018). Sensory design-I perceive, feel, sense.
- Land8. (2018). New York'taki Paley Park, Photo: Aleksandr Zykov, Erişim Tarihi: 29.09.2021, https://land8.com/pocket-parks-as-urban-acupuncture/
- Lang, J. (1987). Creating architectural theory. The role of the behavioral sciences in environmental. design. Van Nostrand Reinhold, New York.
- MacLeod, R. B. (1938). Review of Die Formenwelt des Tastsinnes. Psychological Bulletin, 35(8), 556–558. https://doi.org/10.1037/h0051341
- Malina, R. F. (1987). Visual Art, Sound, Music and Technology. Leonardo, 103-105.
- Malnar, J. M. ve Vodvarka, F. (2004). Sensory design. U of Minnesota Press.
- Marks, L. E. (1984). Synesthesia and the arts. In Advances in Psychology (Vol. 19, pp. 427-447). North-Holland.
- Merleau-Ponty, M. (2005). Algılanan Dünya Sohbetler. çev. Ömer Aygün, İstanbul: Metis Yayınları
- Miyasaka, T. (2013). Seeing and making in architecture: design exercises. Routledge.
- Morgan,C. T. (1993). Psikolojiye Giriş Ders Kitabı. 10. Basım (Çev. Arıcı, H. ve diğerleri). Ankara: Hacettepe Üniversitesi Psikoloji Bölümü Yayınları No:1.
- Nanda, U. ve Solovyova, I. (2005). The embodiment of the eye in architectural education. EAAE PRIZE 2003-2005, 150.
- Pallasmaa, J. (2014). Tenin Gözleri (A. U. Kılıç Çev.). İstanbul: YEM Yayınları.
- Porteous, J. D. (1990). Landscapes of the Mind. Landscapes of the Mind. https://doi.org/10.3138/9781487579548/HTML
- Quercia, D., Schifanella, R., Aiello, L. M., ve McLean, K. (2015). Smelly Maps: The Digital Life of Urban Smellscapes. Proceedings of the 9th International Conference on Web and Social Media, ICWSM 2015, 327–336. https://arxiv.org/abs/1505.06851v1
- Rapoport, A. (1987). Pedestrian street use: Culture and perception. Public streets for public use, 80-94.
- Rasmussen, S. E. (1994). Yaşanan mimari (Ö. Erduran, Çev.). Đstanbul: Remzi Kitabevi.
- Ren, R. (2018). Architectural Synaesthesia: Appassionata 2050, Erişim Tarihi: 22.02.2022, https://modos.ac.nz/projects/architectural-synaesthesia-appassionata
- Schulz-Dornburg, J. (1999). Art and Architecture: New Affinities. Barcelona: Gustavo Gili.
- Spence, C. (2020). Senses of place: architectural design for the multisensory mind. Cognitive Research: Principles and Implications, 5(1), 1–26. https://doi.org/10.1186/S41235-020-00243- 4
- Sykes, R. (2009). Synaesthetic Filter by Stefan Rutzinger & Kristina Schinegger, Erişim Tarihi: 22.02.2022 https://www.dezeen.com/2009/01/18/synaesthetic-filter-by-stefan-rutzinger-kristina-schinegger/
- Tonetto, L. M., Klanovicz, C. P. ve Spence, C. (2014). Modifying action sounds influences people's emotional responses and bodily sensations. i-Perception, 5(3), 153-163.
- Us, F. ve Aytıs, S. (2009). Mimari mekânın aktarımında algılayıcı hareketinin önemi. Tasarım+ Kuram, 5(7), 82-98.
Mekânsal Deneyimlerde Sinestezi (Çoklu Duyusal Algı) Kavramı ve Teknolojiyle Değişiminin İncelenmesi
Öz
Algılama süreci bir objeyi, durumu veya mekânı duyularımız aracılığıyla içselleştirip yorumlayarak kavramayı kapsamaktadır. Sinestezi ise bir duyu kipinin uyarılmasının başka bir duyu kipinde bir duyuma yol açması olgusunu ifade etmektedir ve birleşik duyu olarak da adlandırılmaktadır. Algılama, duyumsama, atmosfer kavramı ve çok duyulu deneyimler konusunda fikir üreten teorisyenlerin çalışmalarıyla da konu gündeme taşınmıştır. Sanallaşma, akıllı sistemler, yapay zekâ kavramlarıyla birlikte; mekânı algılama, deneyimleme ve duyumsama biçimlerimiz de değişmekte ve dönüşmektedir. Bu çalışmanın amacı, çoklu duyusal deneyim mekânlarının teknolojik gelişmelerle birlikte ortaya çıkardığı durumu tartışmaktır. Çalışmanın yöntemi, teknolojik imkânlarla oluşturulan farklı çoklu duyusal mekân örnekleri üzerinden bir çözümleme yapmak olarak belirlenmiştir. “Çoklu duyusal mekân deneyimi” “sinestezi’’ ve “sinestezik mekân” anahtar kelimelerinin en çok tekrar ettiği altı adet çalışma seçilmiştir. Örneklerin içerikleri analiz edildiğinde dijital teknolojilerin kullanılmasının ve algının manipüle edilmesinin zaman-mekân duyumu üzerinde etkili olduğu görülmüştür. Ayrıca, sinestezik yaklaşımların yeni algılama ve deneyimleme biçimleri ortaya çıkarabilme potansiyeli olduğu sonucuna ulaşılmıştır.
Anahtar Kelimeler
Çoklu duyusal deneyim algılama teknoloji sinestezi yeni medya yüzeyleri
Kaynakça
- Anadol, R. (2020). Synaesthetic Architecture: A Building Dreams. Architectural Design, 90(3), 76-85.
- Anadol, R., (2020). Sonsuz Odası (Infinity Rooms), Erişim Tarihi: 14.09.2021 https://refikanadl.com/works/infinity-room/
- Anderton, F. (1991). Architecture for all senses. Architectural Review, 189(1136), 27.
- Arch2o. (2021). Synaesthetic Museum projesi, Erişim Tarihi: 24.09.2021, https://www.arch2o.com/synaesthetic-museum-francios-mangion-and-shuchi-agarwal/
- Arkitektuel. (2021). Therma Vals, Erişim Tarihi: 26.09.2021 https://www.arkitektuel.com/therme-vals-peter-zumthor/
- Aydınlı, S. (2008). Mekandan Mekansal’a: Mekanın Zamansallığı/Zamanın Mekansallığı. Editörler) Zaman-Mekân, Çev.: E. Orman, İstanbul, YEM Yayın, 150-161.
- Boynton. (2020) Synesthesia – Interactive Art Plaza Erişim Tarihi (20.02.2022) https://www.boynton-beach.org/art/interactive-art-plaza
- Baudelaire, C. (1889). Salon de 1846. In: Curiosite's Esthetiques, (Calmann LBvy, Paris).
- Beers, R. J., Wolpert, D. M., ve Haggard, P. (2002). When feeling is more important than seeing in sensorimotor adaptation. Current biology, 12(10), 834-837.
- Bilgin, İ. (2015). Mimarın Soluğu: Peter Zumthor Mimarlığı Üzerine Denemeler. İstanbul: Metis Yayınları.
- Bittermann, M. S. ve Ciftcioglu, O. (2008). Visual perception model for architectural design. Journal of Design Research, 7(1), 35-60.
- Blesser, B. ve Salter, L.-R. (2007). Spaces speak, are you listening? Cambridge: MIT Press.
- Campos-Uribe, A., Miguel-Pastor, M. D., Lacomba-Montes, P., ve Martínez-Ventura, J. (2020). Multiculturalism in Post-War architecture: Aldo van Eyck and the Otterlo Circles. ACE Arquitectura, ciudad y entorno. Architecture City and Environment, 14(42), 1-23.
- Cytowic, R. E. (1993). The Man Who Tasted Shapes: A Bizarre Medical Mystery Offers Revolutionary Insights into Emotions. Reasoning, and Consciousness, London: Abacus.
- Cüceloğlu, D. (1991). İnsan ve Davranışı Psikolojinin Temel Kavramlar. İstanbul: Remzi Kitapevi
- Erdem, S. (1968), Psikoloji. Ayyıldız Matbaası, Ankara
- Frackowiac, R. ve Frith, C. (1995). The physiology of coloured hearing. Brain, 118, 671-6.
- Frascari, M. (2010). Architectural Synaesthesia: a hypothesis on the makeup of Scarpa’s modernist architectural drawings. Unpublished Article.
- Future Architecture. (2021). Yeni medya yüzeyleri, Erişim Tarihi (19.09.2021) https://futurearchitectureplatform.org/projects/68ef93f6-314a-405e-880a-d86e6583774f/
- Gibson, J. J. (1950). The perception of the visual world. Cambridge, Massachusetts, USA: The Riverside Press.
- Hadjiphilippou, P. (2013). The contribution of the five human senses towards the perception of space. Department of Architecture, University of Nicosia.
- Haeusler, M. (2009). Media Facades-History, Technology, Content. Avedition.
- Harrison, J. ve Baron-Cohen, S. (1994). Synaesthesia: An account of coloured hearing. Leonardo, 27(4), 343-346.
- Haverkamp, M. (2012). Synesthetic Design: Handbook for a Multi-sensory Approach. Basel: Walter de Gruyter GmbH.
- Horwitz, J. ve Singley, P. (2004). Eating architecture. MIT Press.
- Islam, S. S. (2015). Humans: art in motion.
- Juuti, H. (2018). Sensory design-I perceive, feel, sense.
- Land8. (2018). New York'taki Paley Park, Photo: Aleksandr Zykov, Erişim Tarihi: 29.09.2021, https://land8.com/pocket-parks-as-urban-acupuncture/
- Lang, J. (1987). Creating architectural theory. The role of the behavioral sciences in environmental. design. Van Nostrand Reinhold, New York.
- MacLeod, R. B. (1938). Review of Die Formenwelt des Tastsinnes. Psychological Bulletin, 35(8), 556–558. https://doi.org/10.1037/h0051341
- Malina, R. F. (1987). Visual Art, Sound, Music and Technology. Leonardo, 103-105.
- Malnar, J. M. ve Vodvarka, F. (2004). Sensory design. U of Minnesota Press.
- Marks, L. E. (1984). Synesthesia and the arts. In Advances in Psychology (Vol. 19, pp. 427-447). North-Holland.
- Merleau-Ponty, M. (2005). Algılanan Dünya Sohbetler. çev. Ömer Aygün, İstanbul: Metis Yayınları
- Miyasaka, T. (2013). Seeing and making in architecture: design exercises. Routledge.
- Morgan,C. T. (1993). Psikolojiye Giriş Ders Kitabı. 10. Basım (Çev. Arıcı, H. ve diğerleri). Ankara: Hacettepe Üniversitesi Psikoloji Bölümü Yayınları No:1.
- Nanda, U. ve Solovyova, I. (2005). The embodiment of the eye in architectural education. EAAE PRIZE 2003-2005, 150.
- Pallasmaa, J. (2014). Tenin Gözleri (A. U. Kılıç Çev.). İstanbul: YEM Yayınları.
- Porteous, J. D. (1990). Landscapes of the Mind. Landscapes of the Mind. https://doi.org/10.3138/9781487579548/HTML
- Quercia, D., Schifanella, R., Aiello, L. M., ve McLean, K. (2015). Smelly Maps: The Digital Life of Urban Smellscapes. Proceedings of the 9th International Conference on Web and Social Media, ICWSM 2015, 327–336. https://arxiv.org/abs/1505.06851v1
- Rapoport, A. (1987). Pedestrian street use: Culture and perception. Public streets for public use, 80-94.
- Rasmussen, S. E. (1994). Yaşanan mimari (Ö. Erduran, Çev.). Đstanbul: Remzi Kitabevi.
- Ren, R. (2018). Architectural Synaesthesia: Appassionata 2050, Erişim Tarihi: 22.02.2022, https://modos.ac.nz/projects/architectural-synaesthesia-appassionata
- Schulz-Dornburg, J. (1999). Art and Architecture: New Affinities. Barcelona: Gustavo Gili.
- Spence, C. (2020). Senses of place: architectural design for the multisensory mind. Cognitive Research: Principles and Implications, 5(1), 1–26. https://doi.org/10.1186/S41235-020-00243- 4
- Sykes, R. (2009). Synaesthetic Filter by Stefan Rutzinger & Kristina Schinegger, Erişim Tarihi: 22.02.2022 https://www.dezeen.com/2009/01/18/synaesthetic-filter-by-stefan-rutzinger-kristina-schinegger/
- Tonetto, L. M., Klanovicz, C. P. ve Spence, C. (2014). Modifying action sounds influences people's emotional responses and bodily sensations. i-Perception, 5(3), 153-163.
- Us, F. ve Aytıs, S. (2009). Mimari mekânın aktarımında algılayıcı hareketinin önemi. Tasarım+ Kuram, 5(7), 82-98.
Toplam 48 adet kaynakça vardır.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Mimarlık |
| Bölüm | Araştırma Makaleleri |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 30 Nisan 2022 |
| Gönderilme Tarihi | 6 Kasım 2021 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2022 Cilt: 7 Sayı: Özel Sayı |
