Öz
Kamusal açık alanların artan bir popülariteye sahip olması mekânların kalitesini arttırarak erişebilirlik bileşeninin daha çok sorgulanmasına hatta mekânların sunduğu etkinlik alanlarındaki erişebilirlik olanaklılıklarının da irdelenmesine neden olmuştur. Bu bağlamda çalışmada ele alınan yaya bölgesinin engelli kullanımına yönelik peyzaj karakter analizi, fiziksel engelli bireyler tarafından kullanılabilirliği ve davranış haritaları üzerinde durulmuş olup nitel araştırma yöntemi kullanılmıştır. Farklı kullanıcı gruplarının kentsel alanlardaki yaya bölgelerine yönelik beklentilerinin sorgulanarak ihtiyaçlarının ortaya konulması kent için gerekli planlama ve tasarım kararlarını ortaya çıkaracaktır. Bu kriterler doğrultusunda kurgulanan çalışma, nüfus artışına bağlı olarak artan yoğun kentleşme ile karşılaşan kentlerde kamusal alanların erişilebilirliği ve peyzaj karakter analizlerinin tespit edilerek kentlerin yaşanabilirliğine katkı sunmasını amaçlamaktadır. Çalışmada engelli bireylerin bireysel eğitimlerini geliştirme konusunda verdikleri çabaların sosyal sorumluluk kapsamında ciddi bir farkındalık yarattığı, yaya ulaşımında kentsel donatıların, yollar ve kaldırımların, engelli bireylerin hakları, mimari yapılar ve açık kamusal mekânlardaki erişememe problemlerinin de en önemli ihtiyaçlar olduğu tespit edilmiştir. Sonuç olarak “Herkes için Tasarım” ilkesi doğrultusunda şehir planlamalarına yönelik daha erişebilir ve sürdürülebilir kentsel yönetim modellerine yönelik öneriler geliştirilmiştir.
Anahtar Kelimeler
Engelli birey hakları erişebilirlik Herkes için tasarım Yaya bölgeleri kentsel açık alanlar
Destekleyen Kurum
Makalenin saha çalışmasında Kent Konseyi Engelli Meclisi ve Rize Fiziksel Engelliler Derneğinden destek alınmıştır.
Kaynakça
- Referans1. Erdönmez E., Açık kamusal kent mekânlarının toplumsal ilişkileri yapılandırmadaki rolü, Büyükdere-Levent-Maslak aksı, Doktora Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul, 2005.
- Referans2. Quay R., Bridging the gap between ecological research and land use policy: the north sonoran collaboration, Urban Ecosystem, 7, 283-294, 2004.
- Referans3. Krier R., Urban Space, Rizzoli International Publications, New York, 1979.
- Referans4. Gehl J., Cities For People, Isbn-13:978-1-59726-573-7, Islandpress, Washington, ABD, 2010.
- Referans5. Rodrigue J.P., Dablanc L., Giuliano G., The freight landscape: Convergence and divergence in urban freight distribution, Journal of Transport and Land Use, 10 (1), 557-572, 2017.
- Referans6. Ünsal F., Firidin Özgür E., Görgün T.M., Kamusal Alan Ve Kamusal Mekân Perspektifinden Kentleşme Ve Planlama, Bir Kenti Anlamak: Sinop Yaz Atölyesi" İçinde, Der. Boğaziçi Ünv. Yay., 2017.
- Referans7. Mora H., Gilart Iglesias V., Perez Delhoyo R., Montaya M. D. A., Compan Gabucio, H. J., Interactive cloud system fort he analysis of accessibility in smart cities, International Journal of Design & Nature and Ecodynamics, 11(3), 447-458, 2016.
- Referans8. Stephes L., Spalding K., Aslam H., Scott H., Ruddick, S., Young L. N., McKeever P., Inaccessible childhoods: evaluating accessibility in homes, schools and neighbourhoods with disabled children, Children’s Geographies, 15 (5),1473-3285, 2017.
- Referans9. Seeland K., Nicole S., Public green space and disabled users, Urban Forestry & Urban Greening, 5, 29-34, 2006. Referans10. Medd W., Marvin S., From the politics of urgency to the governance of prepardenes: a research agenda on urban vulnerability, Journal Of Contingencies and Crisis Management, 13 (2), 44-49, 2005.
- Referans11. Soltani S. H. K., Sham M., Awang M., Yaman R., Accessibility for Disabled in public Transportation Terminal, Social and Behavioral Sciences, 35, 89-96, 2012.
- Referans12. Shinohara K., Bennett C. L., Pratt W., Wobbrock J. O., Tenets for Social Accessibility: Towards Humanizing Disabled People in Design, ACM Transactions on Accessible Computing, 11(1), Article No: 6, 2018.
- Referans13. Tonnelat S., The Sociology Of Urban Spaces, Http://www.Academia.Edu/313641/The_Sociology_Of_ Urban_Public_Spaces, 2010.
- Referans14. Goodmann W., Principles and Practice Of Urban Planning. International City Manager’s Association, Washington, 1968.
- Referans15. Tutuncu O., Investigating the accessibility factors affecting hotel satisfaction of people with physical disabilities, International Journal of Hospitality Management, 65, 29-36, 2017.
- Referans16. Carr S., Francis M., Rivlin L. G., Stone A. M., Public Space, Cambridge University Press, 1995.
- Referans17. Whyte H.W., 2000, How to Turn a Place Around, Projects For Public Space Inc, 2000.
- Referans18. Ramli M.Z., Hasnal J. N. E., Hamid N. B., Ismail N., Zawawi M. H., Zainal M. Z., Assessment of accessible facilities for disabled passenger movement in aerodrone terminals in Klang Valley, AIP Conference Proceedings, 1885(020114), 2017.
- Referans19. Antoninetti M., Un’oasi per tutti, Udine: Cooperativa Libraria Borgo Aquileia, 1991.
- Referans20. Seeland K., Nicole S., Green spaces to meet disabled people’s Needs: An empirical survey on the ısle of Mainav in Southern Germany, Institute for Human-Environmental-System, 00176, 1-5, 2001.
- Referans21. Whyte W., City: Rediscovering The Center, Doubleday, New York, 1998.
- Referans22. Cooper Marcus, C., Wischemann T., Outdoor spaces for living and learning, Landscape Architecture, 78, 54–61, 1987.
- Referans23. Cooper M. C., Francis C., People Places: Design Guidelines For Urban Open Space, New York, 567, 1998.
- Referans24. Lynch K., Good City Form, Mıt Press, Cambridge, 1984.
- Referans25. Lau J. C. Y., Chiu C. C. H., Accessibility of low-income workers in Hong Kong, Cities 20(3), 197–204, 2003.
- Referans26. Hosking D. L., Promoting accessibility for disabled people using EU standardisation policy, European Law Review, 2, 145-165, 2017.
- Referans27. Sulaj A., Kondı B., Difficulties in accessbility and mobility of disabled students in the public university ınfrastructure in Albania, Social Studies, 13(3), 45-50, 2019.
- Referans28. Foltête J. C., Piombini A., Urban layout, landscape features and pedestrian usage, Landscape and Urban Planning, 81 (3), 225-234, 2007.
- Referans29. Proshansky H. M., Fabian A. K., Kaminoff R., Place-identity: Physical world socialization of the self, Journal of Environmental Psychology, 3 (1), 57–83, 1983.
- Referans30. Yeung H. W. C., Savage V. R., Urban İmagery and The Main Street of The Nation: The Legibility of Orchard Road in The Eyes of Singaporeans, Urban Studies, 33 (3), 473-494, 1996.
- Referans31. Pollet D., Haskell P.C., Sign Systems for Libraries, The University of Chicago Press, Chicago, 1979.
- Referans32. Kıransoy A., Kentsel açık mekanlarda yön bulma sürecinin irdelenemsi; Ktü Kanuni Kampüsü Örneği, Yüksek lisans Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon, 2018.
- Referans33. Francis M., Urban Open Space: Designing for User Needs. Land and Community Design Case Study Series, Island Press, Washington, ABD, 2003.
- Referans34. Özdamar K., Modern Bilimsel Araştırma Yöntemleri: Araştırma Planlama, Toplum Ve Örnek Seçimi, Güç Analizi, Proje Hazırlama, Veri Toplama, Veri Analizi, Bilimsel Rapor Yazımı, Kaan Kitabevi, Türkiye, 2003.
- Referans35. Rize Merkez Nüfusu. http://www.tuik.gov.tr/UstMenu.do?metod=temelist. Erişim Tarihi Eylül 5, 2020.
- Referans36. Jackson M. A., Models of disability and human rights: ınforming the ımprovement of built environment accessibility for people with disability at neighborhood scale, Laws, 7 (10), 1-21, 2018.
- Referans37. Zahari N. F., Ani A. I. C., Rashid R. A., Profiling disabled facilities and accssibility provided in national heritage buildings in Malaysia, Journal of Critical Reviews, 7 (5), 109-115, 2020.
- Referans38. Gürsoy Ş., Ceylan C. C., Turcan Y., Accessbility condition of primary and secondary school buildings for disabled people in the city of Karabük, Journal of International Environmental Application&Science, 12 (3), 238-243, 2017.
- Referans39. Griffin K. W., Building type basic for transit facilities, Wiley, 368, 2000.
- Referans40. Fan P., Xu L., Yue W., Chen J., Accessibility of public urban green space in an urban periphery: The case of Shanghai, Landscape and Urban Planning, 165, 177-192, 2017.
- Referans41. Sluimer N., Taking a walk on wheels in urban green – Discovering a portfolio of natural places for wheelchair users, employing an environmental justice approach, Master Thesis, Stockholm University, Department of Human Geography, Stockholm, 2018.
- Referans42. Alkan Meshur H. F., Accessibility for People With Disabilities in Urban Spaces: A Case Study of Ankara, Turkey, International Journal of Architectural Research, 7 (2), 43-60, 2013.
- Referans43. Norgate S. H., Accessibility of urban spaces for visually impaired pedestrians, Proceedings of the Institution of Civil Engineers, 165 (ME4), 231-237, 2012.
- Referans44. Bromley R.D.F., Matthews D. L., Thomas C. J., City centre accessibility for wheelchair users: The consumer perspective and the planning implications, Cities, 24 (3), 229-241, 2007.
- Referans45. Gant R., Pedestrianisation and disabled people: A study of personal mobility in Kingston town centre, Disability&Society, 12(5), 723-740, 1997.
- Referans46. Ertuğay K., Geographic ınformation systems (gıs) based accessibility modelling approach in microscale considering physically disabled users: case study of Mimar Muzaffer Campus, Selcuk University, International Journal of Architecture&Planning, 6(Special Issue), 81-104, 2018.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Mimarlık |
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 12 Nisan 2023 |
| Gönderilme Tarihi | 19 Ekim 2020 |
| Kabul Tarihi | 13 Ekim 2022 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2023 Cilt: 38 Sayı: 4 |